ฟ้าบ่กั้น / ลาว คำหอม / อ่าน

หนังสือมีให้เลือก 2 แบบ ปกอ่อน และปกแข็ง

คำนำสำนักพิมพ์/ไอดา อรุณวงศ์
ด้วยในสังคมไทยนั้นดูเหมือนจะไม่มีการกระทำอันใดที่ต้องอาศัยความอาจหาญมั่นใจเท่ากับการวิจารณ์ เพราะสังคมไทยมีเวรกรรมตั้งอยู่และโตขึ้นมาบนรากฐานความเยินยอสรรเสริญ จึงไม่ใช่เรื่องประหลาดแต่อย่างใด ที่เราได้พบว่ามีคนจำนวนไม่น้อยที่เสียผู้เสียคนไปเพราะการประจบประแจงและด้วยเหตุผลแห่งความเคยชินดังนั้น

คำสิงห์ ศรีนอก
ปากช่อง นครราชสีมา, 25 พฤษภาคม 2515
ใน ลาว คำหอม (สนพ. นักเขียน, 2544)

ในฐานะสำนักพิมพ์หน้าใหม่ที่โผล่ขึ้นมาอย่างดุ่ยๆ และออกจะโดดเดี่ยว ข้าพเจ้าเพิ่งจะบังเอิญได้มีโอกาสติดต่อกับ “ลาว คำหอม” หรือ คำสิงห์ ศรีนอก เป็นครั้งแรกก็เมื่อคราวที่จะพิมพ์ ในกระจก: วรรณกรรมและการเมืองสยามยุคอเมริกัน (2553) เพื่อขออนุญาตนำเรื่องสั้น “อีกไม่นานเธอจะรู้” ของลาว คำหอม มาพิมพ์ซ้ำในหนังสือเล่มดังกล่าว ในระหว่างการพูดคุยสั้นๆ ทางโทรศัพท์เพียงไม่กี่ครั้งนั่นเองที่ทำให้ข้าพเจ้าได้ทราบว่า “ลุงคำสิงห์” ไม่เพียงรู้จักวารสาร อ่าน แต่ยังติดตามผลงานและได้ช่วยสนับสนุนซื้อแจกตามโรงเรียนในละแวกบ้านไปแล้วหลายเล่มและในคราวหนึ่งของการสนทนา ลุงคำสิงห์ปรารภให้ฟังว่า ได้มีการเสนอแนะกันในหมู่เพื่อนพ้องนักเขียนใกล้ชิดของลุงคำสิงห์ว่าน่าจะถึงเวลาที่จะนำ ฟ้าบ่กั้น กลับมาพิมพ์ซ้ำใหม่อีกคำรบแล้ว ลุงคำสิงห์เองมิได้ขัดข้อง แต่ได้เสนอไปว่าหากจะมีการพิมพ์ซ้ำ อยากจะให้สำนักพิมพ์อ่านเป็นผู้ดำเนินการ โดยจะขอให้นำบทความ “ฟ้าบ่กั้น หยังว่าให้ห่างกัน” โดย อ. ชูศักดิ์ ภัทรกุลวณิชย์ ที่เคยตีพิมพ์ในวารสาร อ่าน มาพิมพ์รวมกันไว้ด้วย ข้อเสนอนี้ทางสำนักพิมพ์อ่านเห็นเป็นอย่างไร

ข้าพเจ้าจะเห็นเป็นอย่างไรไปได้นอกจากตื่นเต้น ตื้นตัน และตกลงรับตามข้อเสนอนั้นด้วยความยินดี

แม้การได้รับความไว้วางใจเช่นนี้อาจชวนให้คิดเข้าข้างสำนักพิมพ์ของตัวเองไปได้ต่างๆ นานา แต่ข้าพเจ้าคิดว่าประเด็นที่เป็นหัวใจสำคัญกว่า คือการที่นักเขียนอาวุโสผู้เป็นที่ยอมรับโดยปราศจากข้อกังขาตลอดมา กลับเลือกที่จะให้ผลงานของตัวเองนั้น ได้รับการนำเสนอไปพร้อมกับคำวิจารณ์ชุดใหญ่จากนักวิจารณ์คนสำคัญ ที่ไม่เพียงประมวลเอาข้อวิจารณ์หลักๆ ที่เคยมีมาก่อนหน้า มาทำในสิ่งที่เรียกได้ว่าเป็นการ “วิจารณ์ซ้อนวิจารณ์” เท่านั้น แต่ยังเปิดประเด็นให้แก่การ “อ่านใหม่” ในยุคสมัยและในฤดูกาลที่เปลี่ยนไป (ทว่ายังเปลี่ยนไม่ผ่าน) อันท้าทายนี้ด้วย

แน่นอนว่าแม้จะมีเนื้อหาส่วนที่เป็นการยกย่องอยู่ในบทวิจารณ์ แต่ก็มิได้เป็นไปเพื่อการประเมินค่า ประทับตรา หรือเพื่อเฉลยคุณค่าอย่างเป็นที่ยุติ หากเป็นเพียงส่วนหนึ่งการนำเสนอชุดคำอธิบายและข้อโต้แย้งต่อตำแหน่งแห่งที่และการให้ความหมายที่แวดล้อมเรื่องสั้นเหล่านี้ตลอดมา และแน่นอนว่า คำวิจารณ์ที่หนักแน่นและจริงจังนั้น ย่อมหลีกเลี่ยงไม่ได้ที่จะต้องมีการเสนอชุดวิเคราะห์ตามหลักการและเสนอชุดวิจารณ์ที่รอบด้านตรงไปตรงมาด้วย

และย่อมมีแต่ “ผู้ใหญ่” หรือ “ผู้ยิ่งใหญ่” ที่แท้จริงเท่านั้น ที่จะไม่เพียงไม่ปิดกั้น แต่ยังให้ความสำคัญและให้การสนับสนุนต่อการวิจารณ์เช่นนี้

การไว้วางใจให้สำนักพิมพ์อ่านเป็นผู้จัดพิมพ์ในครั้งนี้ และในรูปแบบเช่นว่านี้ จึงไม่ได้สะท้อนความยิ่งใหญ่อะไรของสำนักพิมพ์เล็กๆ แห่งนี้ เท่ากับที่สะท้อนความยิ่งใหญ่ในหัวใจของผู้ใหญ่ที่ใหญ่จริง ในท่ามกลางสังคมนี้ที่ถูกปลูกฝังให้เข้าใจผิดตลอดมาว่าการปกปักความยิ่งใหญ่คือการไม่ยินยอมให้มีการวิจารณ์ และบังคับกวดขันให้ประจบสอพลอหรือหาไม่แล้วก็ให้อยู่ในความเงียบงัน ให้สำเหนียกในความต่างและห่างกันไกลเช่นนั้น

เฉกเช่นมีผืนฟ้ากางกั้น เฉกเช่นนั้นตลอดมา